Το ΝΣΚ για τις απαιτήσεις των ΔΕΥΑ

Οι τρόποι είσπραξης, η παραγραφή και η ρύθμισή τους.

Οι ΔΕΥΑ αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του άρθρου 252 παρ. 4 Ν. 3463/2006 και έχουν κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, διέπονται δε από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Βασικό νομοθέτημα που ρυθμίζει τη λειτουργία και τη δομή των ΔΕΥΑ είναι ο Ν. 1069/1980 που τιτλοφορείται «Περί κινήτρων διά την ίδρυσιν Επιχειρήσεων Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως».

Με τη με αριθμό 4/2018 γνωμοδότησή του, το ΝΣΚ απάντησε σε ερώτημα του Υπουργείου Εσωτερικών αναφορικά με την ύπαρξη ή μη της δυνατότητας εφαρμογής των διατάξεων του ΚΕΔΕ για την είσπραξη εσόδων των ΔΕΥΑ, με την αποσβεστική προθεσμία ή την παραγραφή τους με βάση τον Αστικό Κώδικα και τέλος με την ενδεχόμενη ευχέρεια των ΔΕΥΑ να εκδίδουν αποφάσεις ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Κατά πλειοψηφία το ΝΣΚ γνωμοδότησε ότι δεν μπορεί να εφαρμοσθεί ο ΚΕΔΕ ως προς τη βεβαίωση και την είσπραξη των απαιτήσεων των ΔΕΥΑ, καθώς στο άρθρο 21 παρ. 1 N. 1069/1980, προβλέπεται ότι η λειτουργία των ΔΕΥΑ ως επιχειρήσεων διέπεται από τις γενικής παραδοχής λογιστικές και οργανωτικές αρχές. Το τελευταίο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι ΕΥΑ λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας αποκλείουν κατά το ΝΣΚ τη δυνατότητα της διοικητικής βεβαίωσης των απαιτήσεών τους κατά τον ΚΕΔΕ. Η δυνατότητα αυτή ενεργοποιείται όμως εφόσον ανατεθεί η είσπραξη των απαιτήσεων της ΔΕΥΑ στην αρμόδια ΔΟΥ. Ειδικότερα, με το άρθρο 177 Ν. 4270/2014 προβλέφθηκε η δυνατότητα των ΝΠΙΔ να αναθέτουν στις ΔΟΥ την είσπραξη των εσόδων τους. Μέσω αυτής της οδού οι ΔΕΥΑ εισπράττουν τις απαιτήσεις τους χωρίς να μεταβάλλονται από ιδιωτικές σε δημόσιες ενώ όλη τη διαδικασία της διοικητικής βεβαίωσης αναλαμβάνουν οι ΔΟΥ βάσει του υπολογισμού της απαίτησης εκ μέρους της ΔΕΥΑ.

Ανάλογη διαφοροποίηση παρατηρείται και στην απάντηση του ερωτήματος σχετικά με την παραγραφή των αξιώσεων των ΔΕΥΑ, καθώς και αυτή εξαρτάται από το εάν έχει ανατεθεί η είσπραξη των απαιτήσεων στην αρμόδια ΔΟΥ. Συνοψίζοντας την απάντηση του ΝΣΚ αναφέρουμε ότι καταρχήν η παραγραφή των απαιτήσεων των ΔΕΥΑ υπάγεται στην πενταετή παραγραφή του Αστικού Κώδικα, άρθρα 250, 251, 253. Εάν όμως οι απαιτήσεις έχουν βεβαιωθεί από τη ΔΟΥ, τότες αυτές υπάγονται στην εικοσαετή παραγραφή του άρθρου 136 παρ. 3 Ν. 4270/2014.

Τέλος, θετικά απάντησε το ΝΣΚ στο ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα έκδοσης αποφάσεων ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών αλλά και την καθιέρωση ειδικών τιμολογίων για τις ευπαθείς ομάδες. Μάλιστα, το ΝΣΚ έθεσε το πλαίσιο εντός του οποίου πρέπει να εντάσσονται οι αποφάσεις αυτές. Βάσει των αρχών της νομιμότητας, της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και της χρηστής διοικήσεως, τα κριτήρια που θέτουν τα Διοικητικά Συμβούλια των ΔΕΥΑ για τη ρύθμιση των οφειλών των πελατών τους πρέπει να είναι ενιαία και αντικειμενικά. Η ρύθμιση των οφειλών μπορεί να επιτυγχάνεται είτε μέσω του διακανονισμού τους σε δόσεις είτε μέσω της μερικής διαγραφής τόκων και προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής. Σε καμία περίπτωση όμως, τονίζει το ΝΣΚ, η απόφαση ρύθμισης δεν μπορεί να περιλαμβάνει περιορισμό ή διαγραφή μέρους της κύριας οφειλής. Είναι όμως σημαντική η επισήμανση ότι η ρύθμιση των οφειλών είναι δυνατή ακόμα και όταν η είσπραξή τους έχει ήδη ανατεθεί στην αρμόδια ΔΟΥ.